PCP4NbS Special Fund for Nature-based Solutions: Site-based Grants for Negros Oriental (Cebuano)

Deadline sa Pagpasa: April 11, 2025

Download the .pdf file

Basaha ang Negros Oriental RFP sa English

Basaha ang Negros Oriental RFP sa Filipino

I. Pasiuna ug mga Tumong

Ang Pilipinas usa sa mga nasud nga labing bulnerable sa pagbag-o sa klima. Naa kini sa typhoon belt ug sakop sa Pacific Ring of Fire, maong kanunay kini makasinati og mga natural nga kalamidad sama sa baha, bagyo, hulaw, ug pagbanlas sa yuta. Aron makaagwanta ug molambo bisan makasinati og krisis sa klima, kinahanglan mapadayon ang pagpalambo sa pangklimang kalig-on sa Pilipinas pinaagi sa komprehensibong dalan sa pagpaminus sa epekto sa pagbag-o sa klima ug sa pagpatuman og mga estratehiya sa pagpahiangay sa nag-usab nga klima.

Importante ang pagpahiangay sa kabag-ohan sa klima aron mabag-o ang kinabuhi sa mga Pilipino, ug mamugna ang dalan padulong sa kalig-on ug malahutayong kalamboan. Ang mga paningkamot sa pagpahiangay kinahanglan nakabase sa pagpalambo sa kolektibong pagsabot sa epekto sa klima, pagtukod sa kapasidad sa pagpatuman og mga lakang sa pagpahiangay, pagpalig-on sa suporta sa gobyerno pinaagi sa mga polisiya ug rekurso, ug pagsiguro nga walay mabilin sa proseso sa pagdesisyon pinaagi sa pakiglambigit sa mga kababayen-an ug lokal nga komunidad.

Sa konteksto sa mga hagit sa kalamboan sa usa ka nasud nga bahandianon sa nagkalain-laing buhi (biodiversity), nagpatuman ang Forest Foundation Philippines (“Forest Foundation” o “ang Foundation”) og Philippines-Canada Partnership on Nature-based Solutions (NbS) for Climate Adaptation (PCP4NbS) (“ang “Programa”), pinaagi sa pondo sa Gobyerno sa Canada. Mudagan ang programa gikan 2024-2028 ug mugasto og CA $8 Million aron makatabang sa pagpalambo sa kalig-on sa mga komunidad sa epekto sa pagbag-o sa klima, labi na ang mga rural ug Indigenous nga kababayen-an, samtang gisiguro nga makab-ot ang mga kaayohan gikan sa, ug para sa, kinaiyahan ug himsog nga ekosistema. Pinauyon sa mga prinsipyo sa International Union for Conservation of Nature (IUCN) Global Standard for Nature-based Solutions, ipasiugda sa programa ang mga katuyuan nga: pagpanalipod sa nagkalain-laing buhi (biodiversity conservation), pagpahiangay sa klima (climate adaptation), ug pagsiguro sa  pagkapatas sa mga kinatawhan (gender equality) sa pagdumala sa mga natural na bahandi (natural resource management o NRM).

Gipili sa PCP4NbS Program ang Negros Oriental isip usa sa mga prayoridad nga lugar. Nakalakip ang Negros Oriental sa Negros-Panay faunal region sa Central Philippines,  nga usa ka prayoridad sa konserbasyon tungod sa daghang endemic nga mga species ug sa dagkong hulga nga giatubang niini gikan sa mga kalihokan sa tawo nga hinungdan sa kadaot sa kinaiyahan, ug ang epekto sa pagbag-o sa klima nga nakaapekto sa tanum, hayop o mananap, kababayen-an, ug mga komunidad.

Mututok ang programa sa Ocoy ug Banica River Watersheds, nga napili nga target nga lugar sulod sa maong probinsya. Siguraduhon sa PCP4NbS nga mapatuman sa mga target nga lugar ang ang mga solusyon na nakabase sa kinaiyahan (nature-based solutions o NbS), ug magmugna kini og mga resulta nga uyon sa Logic Model sa Programa (Figure 1).

Figure 1. Logic Model of PCP4NbS

II. Ispesyal nga Pondo para sa Nature-based Solutions o NbS

Aron masuportahan ang paglambo nga kauban ang tanan, ug pagpatuman ug pagpauswag sa mga proyekto sa NbS para sa pagpahiangay sa klima, usa ka Special Fund ang gitukod sa programa. Tumong sa Special Fund ang:

• Mapalig-on ang kapasidad sa kababay-enan ug komunidad sa pagpalambo, pagdisinyo ug pagpatuman og NbS nga adunay kaayohan sa biodiversity;
• Siguradohon ang partisipasyon sa kababay-enan ug komunidad sa pagprotekta, pagpahimsog ug pagpabalik sa ekosistema ug biodiversity; ug
• Pagpanalipod ug pagpalambo sa biodiversity nga nagahatag og daghang ug lain-laing mga maayong epekto ug serbisyo gikan sa ekosistema.

Ang disinyo ug pagpatuman sa mga proyekto nga sakop sa Special Fund kinahanglan muuyon sa Results Framework 2023-2027 sa Foundation, samtang palapdan ang malahutayong pagdumala sa kalasangan hangtod sa baybay ug kadagatan, para sa yuta, tubig, ug biodiversity, ug sa pagpasiugda sa nature-based nga aksyong pang-klima. Suportahan niini ang mga proyekto nga makapahimutang og mga estratehiya nga partisipatibo ug naay lapad nga koordinasyon, nga magtugot sa Programa nga matubag ang nagkalain-laing lokal nga panginahanglan, samtang makasuporta sa nasudnong pasalig ug tumong.

Suportahan sa Special Fund ang tulo ka klaseng grant sulod sa dagan sa Programa: (1) site-based grants alang sa pagpatuman sa NbS; (2) thematic grants aron ipasundayag ang NbS; ug (3) public support grants aron mulahutay ang suporta sa publiko alang sa NbS. Kining partikular na Request for Proposals naglangkob sa mga aplikasyon para sa Site-based Grants sa Negros Oriental.

III. Site-based Grants: Sakop nga Lugar ug mga Prayoridad nga Isyu

Kini usa ka Request for Proposals alang sa NbS sa Negros Oriental, nga magpokus sa mga paningkamot sa Ocoy ug Banica River Watersheds. Kining mga target na lugar naglakip sa mga mosunod nga mga barangay:

Ocoy and Banica River Watersheds
Municipality of Dauin	Brgy. Baslay Brgy. Boloc-boloc  Brgy. Magsaysay
Dumaguete City	Brgy. Bagacay  Brgy. Balugo  Brgy. Bantayan  Brgy. Batinguel  Brgy. Bunao  Brgy. Cadawinonan  Brgy. Calindagan  Brgy. Camanjac  Brgy. Candau-ay  Brgy. Daro  Brgy. Junob  Brgy. Looc  Brgy. Motong	Brgy. Piapi  Poblacion No. 1 (Barangay 1)  Poblacion No. 2 (Barangay 2) Poblacion No. 3 (Barangay 3) Poblacion No. 4 (Barangay 4) Poblacion No. 5 (Barangay 5)  Poblacion No. 6 (Barangay 6)  Poblacion No. 7 (Barangay 7)  Poblacion No. 8 (Barangay 8)  Brgy. Pulantubig  Brgy. Tabuctubig  Brgy. Taclobo
Municipality of Sibulan	Brgy. Agan-an  Brgy. Bolocboloc  Brgy. Calabnugan  Brgy. Cangmating  Brgy. Enrique Villanueva  Brgy. Looc	Brgy. Magatas  Brgy. Maslog  Brgy. Poblacion  Brgy. San Antonio Brgy. Tubigon  Brgy. Tubtubon
Municipality of Valencia	Brgy. Apolong  Brgy. Balabag East  Brgy. Balabag West  Brgy. Balili  Brgy. Balugo  Brgy. Bongbong  Brgy. Caidiocan  Brgy. Calayugan  Brgy. Cambucad	Brgy. Dobdob  Brgy. Lunga  Brgy. Malabo  Brgy. Malaunay  Brgy. Mampas  Brgy. Palinpinon  Brgy. Puhagan  Brgy. Pulangbato

Aron masiguro ang pagkaepektibo ug pagkaangay sa Programa sa pagtubag sa mga tumong kabahin sa klima, biodiversity, ug pagkapatas sa kinatawhan (gender equality) pinaagi sa NbS nga angay sa panginahanglan ug kapasidad sa kinatawhan (gender-responsive), gipahigayon ang Vulnerability and Risk Assessment (VRA) ug Gender-Based Analysis-Plus (GBA Plus) sa mga target nga lugar.

Sa ubos gipakita ang resulta sa mga pagsusi. Kini ang basehan sa pag-ila sa mga prayoridad nga isyu nga kinahanglan tubagon, ug mga klase sa kalihokan nga mahimong masuportahan.

Resulta sa Vulnerability and Risk Assessment (VRA)

• Para sa pagbaha, bulnerable ang mga barangay nga nahimutang sa mga lugar nga naay ubos nga topograpiya. Natural nga mosunod sa mga depresyon ang dagan sa tubig maong ang mga barangay dapit sa suba ug sapa mas lagmit nga mabahaan. Panahon sa kusog nga ulan, ang tubig sa duha ka dagkong suba nga sakop sa Ocoy ug Banica River Watersheds, magtagbo sa mga Barangay sa Palinpinon (Municipality of Valencia), Balugo (Municipality of Valencia), ug Candau-ay (Dumaguete City). Ang dagkong baha nga nagresulta sa pagtagbo sa tubig ang hinungdan sa pagtaas sa lebel sa peligro sa ingon nga mga barangay. Kining dagkong tubig-baha nga mopadulong sa amihanan-kasadpang (northwest) nga bahin sa watershed naglakip sa daghang barangay sa Municipality of Sibulan. Ang mga baybayon nga barangay nga dapit sa bukana sa watershed nagkadawat sa pinakadaghan nga baha. Kini naglakip sa mga Barangay sa Poblacion, Cangmating, Maslog, Agan-an.
• Kadaghanan sa mga lugar nga delikado sa pagbanlas sa yuta kung muulan, anaa sa ulohan nga bahin sa watershed sa Municipality of Valencia. Ang taas ug bakilid nga topograpiya sa maong lugar naghatag og taas nga peligro sa landslide. Ang mga taytay (ridge), mga daplin sa walog, ug mga pampang sa suba nga naglangkob sa mga Barangay sa Sagbang, Palinpinon, ug Balili hilabihan ka delikado sa ulan nga hinungdan sa pagbanlas sa yuta. Ang landslide tungod sa grabeng ulan gakahitabo pud sa Barangay San Antonio sa Municipality of Sibulan. Bulnerable kining barangay tungod sa saka-kanaog nga yuta nga nagresulta sa paspas na pagbag-o sa kataas ug bakilid.
• Ang storm surge o pagtaas sa tubig sa baybay inig unos makaapekto sa mga lugar sa baybayon kon asa daghan ang lumulupyo. Ang pinakadakong pagbaha tungod sa storm surge kasagaran mahitabo sa Barangay Agan-an sa Municipality of Sibulan. Taas ang peligro sa storm surge sa mga mabaw nga baybay nga walay proteksyon. Kini naglakip sa mga baybay nga barangay sa Municipality of Sibulan ug Dumaguete City.
• Ang umaabot nga pagtaas sa lebel sa dagat gibanabana nga makapalala pa sa epekto sa storm surge sa Ocoy ug Banica River Watersheds. Tanang barangay sa baybay nga sulod sa watershed kay mahimong maapektuhan ani.
• Pareho lang ang paghapak sa kusog nga hangin sa mga lugar sulod sa tibuok watershed, apan ang kakusog niini magdepende sa kasagaran sa panghitabo. Delikado ang talagsa lang pero kusog nga hangin.

Resulta sa Biodiversity Assessment

Sa Ocoy ug Banica Rivers Watersheds, mga kahoy ang kadaghanan sa natala nga tanom samtang gamay ra ang mga herbal ug shrub species. Adunay 322 ka mga morpho–species nga naglangkob sa 233 ka genera ug 105 families. Sa estado sa konserbasyon, 21 ka species ang nailhan nga nangapeligro (threatened), diin 2 species ang kritikal nga nangapeligro (critically endangered), 5 ang nangapeligro (endangered), 8 ang bulnerable (vulnerable), ug 6 ang sakop sa uban nga threatened species.

Base sa resulta sa fauna assessment, adunay 92 nga species ang natala, diin 10 ka species ang threatened. Sulod niini ang 3 critically endangered species, 6 endangered species, 3 vulnerable species, ug 1 other threatened species.

Ang biodiversity sa Ocoy ug Banica Rivers Watersheds sa Negros Oriental hilabihan ka bulnerable sa lain-laing mga ekolohikal nga hulga. Ang mga dagkong hulga naglakip sa pagkadaghan sa mga exotic ug invasive nga species ug pagkadominante sa early-second growth nga lasang, nga nakaapekto sa kalidad sa habitat ug nakadugang sa kahuyang sa watershed sa mga hulga kabahin sa klima, nga dugang nga naghulga sa ekolohikal nga integridad sa maong kritikal nga ekosistema.

Ang musunod nga table maghatag og mga detalye sa mga natukiban sa biodiversity assessment:

Biodiversity sa Ocoy ug Banica Rivers Watershed	Vulnerability
A. Flora Species – 322 morpho-species – 65 Philippine endemic species – 173 Philippine native species – 43 exotic species – 21 threatened species (2 critically endangered, 5 endangered, 8 vulnerable, 6 other threatened species)	Presence of significant number of exotic species Prevalence of Kaingin-farming practices Dominance of early-secondary growth forest
B. Fauna Species – 92 fauna species – 43 Philippine Endemic species – 42 Philippine Native species – 7 Exotic species – 10 threatened species (3 critically endangered, 6 endangered, 3 vulnerable, 1 other threatened species)

Resulta sa Gender-Based Analysis (GBA) Plus

• Gender-based violence (GBV) sa mga panimalay ug organisasyon. Bisan pa adunay kalambuan sa mga inisyatiba nga gipangulohan sa kababayen-an, ang padayon nga pagdominar sa patriyarkal nga mga pamatasan sa Negros Oriental maoy nagpadayon sa pagpasiugda sa pagpanglupig, pagpanghadlok, ug pagpawa’y labot sa kababayen-an sa nagkalain-laing mga espasyo. Ang mga report nagpakita nga adunay gender-based violence sa sulod sa panimalay, apan daghang kaso ang wala ma-report tungod sa kultura sa kaulaw ug pagdaut. Dugang pa, ang mga babayeng nagadepensa sa kinaiyahan kasagaran nagaatubang og hulga ug pagpangharas, labi na kung nagasupak sila sa mga proyektong reklamasyon ug ubang isyu sa kinaiyahan.
• Nagpabilin nga napugngan ang partisipasyon sa kababay-enan sa mga lokal nga organisasyon tungod sa dominasyon sa kalalakin-an sa pagpangulo ug paghimo og desisyon.  Bisan pa adunay interes ang kababayen-an nga moapil sa pagdesisyon, ang kakulang sa komunikasyon ug suporta maong nagapugong sa ilang tingog. Sa pipila ka kaso, ang pagpahayag sa ilang opinyon miresulta sa tensiyon ug pisikal nga panagbangi, nga nakapugong sa ilang dugang nga partisipasyon. Apan, taliwala sa mga babag, adunay pipila nga kababayen-an nga nahimong lider sa mga people’s development council, nga nagpakita sa ilang kalig-on. Ang resulta sa Knowledge, Attitudes, and Practices (KAP) assessment sa PCP4NbS nagpakita usab nga adunay mga paningkamot nga masiguro nga ang tanan makonsulta ug maapil sa matag yugto sa proyekto o programa. Sa kinatibuk-an, kinahanglan lig-onon pa ang suporta alang sa kababayen-an nga nagapamuno sa mga organisasyon nga kasagaran gilangkuban sa kalalakin-an.
• Kasagaran sa mga patrol ug ranger mga kalalakin-an, samtang pipila lang ang kababayen-an. Ginapahinay niini ang pagkapatas sa kinatawhan pag-abot sa mga inisyatiba sa pagpanalipod sa kinaiyahan. Bisan pa adunay paningkamot nga mapatukod ang mga grupo sa babayeng ranger, nagapabilin nga gamay ang ilang presensya, nga nakababag sa mas lapad nga panan-aw ug inklusibong pamaagi sa konserbasyon. Ang kakulang sa implementasyon sa pagpadasig sa partisipasyon sa kababayen-an dili lang nagapugong sa ilang papel sa pagdumala sa natural nga bahandi, apan nagapadayon usab kini sa ilang pagkapahilayo sa dagkong kalihokan sa pagpanalipod sa kinaiyahan, bisan pa aduna silay kaalam ug kontribusyon sa malahutayong paglambo.  
• Kakulang sa pagkapatas sa mga kinatawhan pag-abot sa implementasyon sa polisiya ug pagbahin-bahin sa rekurso. Dako ang papel sa kababay-enan sa pagpanalipod sa kinaiyahan ug sa disaster risk reduction (DRR) sa pamaagi nga angay sa panginahanglan ug kapasidad sa kinatawhan (gender-responsive). Nagadepende ang kababayen-an sa rural nga area sa mga natural nga bahandi alang sa ilang panginabuhi. Nagapanguna sila sa pagdumala sa mga watershed, pagpangtanom og kahoy, ug mga inisyatiba sa komunidad alang sa pagpangandam sa disaster kon diin una ginaatiman ang kaayohan sa pamilya ug komunidad. Apan, ang kakulang sa epektibong pagpatuman sa polisiya ug alokasyon sa rekurso nagapugong sa ilang bug-os nga partisipasyon, samtang ang mga lokal nga gender and development (GAD) plan ug budget nagpabilin nga dili ginagamit maong nalimitahan ang institusyonal nga suporta sa mga insisyatibang ginapangunahan sa mga kababay-enan.
• Kakulang sa pagkapatas sa kinatawhan pag-abot sa isyung panglawas. Ang kababayen-an ug mga kabatan-onan naga-atubang og mas dagkong hulga sa panglawas tungod sa kakulang sa masustansyang pagkaon, limpyo nga tubig, ug serbisyo medikal. Ang malnutrisyon sa inahan, stress sa panimalay, ug hugaw nga tubig makaresulta sa sakit sama sa diarrhea ug cholera, nga hilabihan ka nakaapekto sa kababayen-an ug mga bata. Ginapalala sa maong mga problema ang pagkalagyo sa mga komunidad sa mga pampublikong medikal nga pasilidad. Tungod niini, limitado ang akses sa mga bulnerableng grupo sa suportang medikal, hinungdan sa kabug-at sa panglawas.
• Nagaatubang ang mga rural nga kababy-enan og kakulang sa akses sa rekurso ug teknolohiya. Aron makab-ot ang pinansyal nga kagawasan, nagadepende sila sa mga programa sa livestock ug mga bangko, o pinansyal nga institusyon sa komunidad nga ginapanguna sa kababay-enan. Apan, ang ilang pagsalig sa mga teknikal nga eksperto nagdala og kabalaka sa pagkamalahutayon sa ilang panginabuhi. Bisan pa nga adunay badyet alang sa maternal care, reproductive health, ug disaster response, padayon gihapon ang kalisud sa pagkab-ot niini. Sa conservation, ang training sa pagdumala sa biodiversity nga nagapalabot sa kinatawhan nagapasundayag sa panginahanglan nga patas ang akses sa mga gamit ug rekurso sa tanang sektor. Sa mga komunidad sa mangingisda, ang kababayen-an adunay dakong papel sa pagdumala sa pagbaligya og mga produkto bisan pa usahay mabalewala kini, samtang ang mga kalalakin-an ang nagdominar sa aktwal nga pagpangisda. Kini nga pagbahin-bahin sa trabaho nga nakabase sa kinatawhan nagpakita og kakulang sa akses sa rekurso ug oportunidad pang-ekonomiya alang sa kababayen-an. Tungod niini, kinahanglan ang dugang nga suporta ug pag-ila sa ilang kontribusyon sa nagkalain-laing industriya.

IV. Site-based Grants: Angay nga Kalihokan

Ang matag site-based grant makadawat og kantidad gikan Php 2 Million hangtod PhP 6 Million, nga adunay implementation period nga hangtod duha (2) ka tuig, sugod sa Hulyo 2025 pataas. 

Ang site-based grants sulod sa Programa direkta nga musuporta sa NbS nga nakabase sa komunidad (community-based) ug angay sa panginahanglan ug kapasidad sa kinatawhan (gender-responsive) aron mapaubsan ang pagkabulnerable ug mapalambo ang kalig-on batok sa epekto sa pagbag-o sa klima sa mga target nga lugar. Kini nga mga NbS magatubag sa mga resulta sa VRA ug GBA Plus nga gihisgot sa taas. 

Nakalista sa ubos nga table ang mga importanteng hulga ug mga lebel sa hulga nga gipaila sa VRA, ug mga posibleng NbS nga makatubag sa maong mga hulga. Ang site-based grants ihatag sa mga proyekto nga nagtinguha sa pagpatuman sa mga NbS, apan dili kini limitado sa mga nakalista. Ginadasig ang mga proponent nga magpaila og uban pang NbS nga bag-o o natestingan na, labi na ang mga nakabase sa lokal nga kasinatian o kaalam.

Hazard	Risk	Potential NbS
Flooding	51/52 (98%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have intermediate to high risk from flood hazard  Approximately 5,599 to 20,907 households are at intermediate to high risk from flood hazard  Forest areas of 25/26 (96%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have intermediate to very high risk from flood hazard across all scenarios* Agricultural areas of 28/41 (68%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have low to high risk from flood hazard across all scenarios Coastal areas of 17/17 (100%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have intermediate to high risk from flood hazard across all scenarios	Flood mitigation initiatives (e.g., women-led reforestation, afforestation, natural water retention ponds, soil erosion control) Urban greening (e.g., green spaces, green walls)  Community-based forestry and agroforestry (e.g., alley cropping, forest farming, using flood- and salt-resistant crops)
Rain-induced Landslides	18/52 (35%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have low to very high risk from rain-induced landslide Approximately 1,491 to 1,586 households are at low to very high risk from rain-induced landslide Forest areas of 23/26 (88%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have intermediate to very high risk from rain-induced landslide Agricultural areas of 14/41 (34%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have low to high risk from rain-induced landslide Coastal areas of 3/17 (18%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have low to intermediate risk from rain-induced landslide	Reforestation/ Afforestation (e.g., soil erosion control) of the headwaters of Ocoy and Banica Rivers, particularly in Valencia and the small portion of Dauin Species found in the watersheds that could be used as pioneer species for reforestation/ afforestation are the: – Balinghasai (Buchanania arborescens) – Bitaog (Calophyllum inophyllum) – Savidug (Terminalia catappa) – Balanti (Homalanthus populneus) – Ahem (Melanolepis multiglandulosa) – Rarang (Erythrina subumbrans) – Bani (Pongomia pinnata) – Narra (Pterocarpus indicus forma indicus) – Lanipga (Toona ciliata) – Salisi (Ficus benjamina) – Hauili (Ficus septica) – Tuai (Bischofia javanica) Strengthening of riverbanks that are prone to slope failure (e.g., use of vetiver grass, establishing freshwater mangrove, bamboo propagation) Species found in the watersheds that can help in strengthening riverbanks and protect soil from erosion are the: – Anabiong (Trema orientalis) – Savidug (Terminalia catappa) – Bani (Pongomia pinnata) (Aglaia elaeagnoidea) – Tanud (Morus alba) Community-based forestry and agroforestry (e.g., alley cropping, forest farming)
Storm Surge	12/52 (23%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have low to intermediate risk from storm surge Approximately 21 to 62 households are at low to intermediate risk from storm surge Agricultural areas of 3/41 (7%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have low risk from storm surge Coastal areas of 13/17 (77%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have intermediate to high risk from storm surge	Mangrove forest protection, reforestation, and windbreaks Species found in the watersheds that can sustain strong winds are the: – Bitaog (Calophyllum inophyllum) – Bani (Pongamia pinnata) – Hanot (Talipariti tiliaceum) – Danupra (Toona sureni) Seagrass and coral reef protection and conservation
Storm surge (sea level rise)	12/52 (23%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have low to high risk from storm surge with sea level rise Approximately 59 to 243 households are at low to high risk from storm surge with sea level rise Agricultural areas of 3/41 (7%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have low to intermediate risk from storm surge with sea level rise surge Coastal areas of 13/17 (77%) in barangays within Ocoy and Banica Watersheds have intermediate to very high risk from storm surge with sea level rise	Floating agriculture Mangrove forest protection, reforestation, and windbreaks Species found in the watersheds that can sustain strong winds are the: – Bitaog (Calophyllum inophyllum) – Bani (Pongamia pinnata) – Hanot (Talipariti tiliaceum) – Danupra (Toona sureni) Seagrass and coral reef protection and conservation
Severe Winds	52/52 (100%) barangays within Ocoy and Banica Watershed have high to very high risk from severe wind Approximately 54,087 households are at high to very high risk from severe wind Forest areas of 26/26 (100%) barangays within Ocoy and Banica Watershed: high to very high risk across all severe wind scenarios Agriculture areas of 41/41 (100%) barangays: intermediate to high risk across all severe wind scenarios Coastal areas of 17/17 (100%) barangays within Ocoy and Banica Watersheds have high risk from all severe wind scenarios	Mangrove forest protection, reforestation, and windbreaks Species found in the watersheds that can sustain strong winds are the: – Bitaog (Calophyllum inophyllum) – Bani (Pongamia pinnata) – Hanot (Talipariti tiliaceum) – Danupra (Toona sureni)

*Baseline (5 yr, 25 yr, 100 yr RRP), RCP 4.5 2039 (5 yr, 25 yr, 100 yr RRP), RCP 4.5 2065 (5 yr, 25 yr, 100 yr RRP), RCP 4.5 2099 (5 yr, 25 yr, 100 yr RRP) RCP 8.5 2039 (5 yr, 25 yr, 100 yr RRP), RCP 8.5 2065 (5 yr, 25 yr, 100 yr RRP), RCP 8.5 2099 (5 yr, 25 yr, 100 yr RRP)

Adunay prayoridad sa mga proposed NbS nga nagapalig-on sa kapasidad sa kababy-enan ug nagapadasig sa ilaha nga mangulo sa pagpatuman sa proyekto ug pagdumala sa natural nga bahandi. Ginadasig ang mga proponent nga tubagon ang mga katilingbanon ug gender-related nga isyu kabahin sa pagkabulnerable sa mga komunidad, nga gituki sa GBA Plus. Sulod sa implementasyon, mahimo nga mapaila, matestingan, o mapatuman ang mga kalihokan nga adunay kalambigitan sa kinatawhan ug inobasyon aron masuportahan ang epektibo nga pagmugna sa mga resulta.  

Subay sa mga gihisgot nga kalihokan, posible pud nga maglakip ang mga proposal og mga mosunod nga kapareho nga kalihokang musuporta sa NbS, basta klarong prayoridad ang NbS:

• Pagpalambo ug pagtukod og nagkalain-lain nga mga gender-responsive nga negosyo sa komunidad ug malahutayong panginabuhian, nga nagasubay sa pagpanalipod sa biodiversity;
• Serbisyo kabahin sa pagpalegal ug pagparehistro sa mga kalihokan sa mga organisasyon, grupo, ug mga indibidwal nga miyembro;
• Pagpatuman sa mga community-based nga kalihokan nga muprotekta sa kalasangan o baybay (sama sa pag-patrol, kagamitan, ug tools);
• Lokal nga panag-uban o partnership nga nagalambigit sa daghan ug nagkalain-laing sektor, ug pagpalig-on sa mga organisasyon; ug/o
• Pagpakusog sa mga komunidad ug pagpatuman og gender empowerment nga kritikal sa proteksyon sa mga ekosistema.

Ginadasig ang mga proponent nga magmugna og mga proyekto nga nagasubay sa mga plano ug framework sa lokalidad o komunidad, ug pagtagad sa mga miaging proyekto nga napatuman sa komunidad.

V. Site-based Grants: Angayan nga Recipients

Ang mga angayan o eligible nga mudawat sa site-based grant kay para sa mga proponent nga interesado sa pagpatuman og mga proyekto sa target nga mga lugar sa Negros Oriental. Ang mosunod ang mga entidad nga kwalipikado nga makadawat og pondo sulod sa Programa:

• Non-government organizations (NGOs) nga aktibo sa Pilipinas nga nagalihok sa environmental conservation, development, education, scientific research, ecosystems management, gender equality, ug uban pang pareho nga sektor. Ang NGOs nagpasabot sa mga non-government organizations nga nakarehistro sulod sa balaod sa Pilipinas;
• Mga organisado ug ilado nga community-based organization, people’s organization (POs), indigenous peoples’ organization (IPOs), ug/o women’s rights organization (WROs) nga nagalihok sa environment ug/o development field; ug
•  Uban pang angay nga lokal o regional nga entidad nga aktibo sa Pilipinas.

Mahimong ang implementasyon kay pinaagi sa proyekto sa usa ka organisasyon, o sa pagtinabangay sa daghang organisasyon sulod sa isa ka consortium nga adunay kasabutan nga mukab-ot og partikular nga resulta, pananglitan, ang pagsuporta sa isa ka project outcome, mga kasabutan sa konserbasyon, o isa ka proyekto nga nakabase sa local development plans.

Adunay prayoridad nga ihatag sa mga organisasyon nga musuporta sa katungod sa kababay-enan.

Ginadasig ang mga proponent nga maghatag og kumpirmasyon sa suporta gikan sa partner or target nga komunidad, ug nga mapakita ang natukod na nga mga partnership o kalambigitan sa angay nga local government unit(s).

VI. Site-based Grants: Proseso sa Pag-aplay

Para makaaplay og site-based grant, kinahanglan magpasa ang mga angay nga organisasyon og mga mosunod nga kinahanglan para sa proposal:

Requirements para sa Project Proposals

Full Proposal	✔️
Annex A: Timeframe and Budgetary Requirements	✔️
Annex B: Activity and Budget Plan	✔️
Annex C: Project Monitoring and Evaluation Framework	✔️
Annex D: Proponent Information Sheet	✔️

Mahimong i-download ang full proposal ug uban pang template sa Grant Portal sa Forest Foundation website, nga makita diri sa link, ug/o pagsulat og email sa pcp4nbs@forestfoundation.ph.

Kinahanglan mapasa ang kumpletong proposal sa Grant Portal sa o bag-o mag 5:00 pm (Philippine Time) sa Abril 11, 2025.

VII. Site-based Grants: Evaluation sa Proposal ug Pag-apruba

Muagi og inisyal nga evaluation ang mga project proposal aron masiguro ang ilahang kalidad ug pagkakumpleto sa disinyo ug teknikal nga aspeto. Ang mga proposal nga makakab-ot sa maong mga sumbanan kay i-evaluate sa Program Committee sa Foundation, nga mohimo og mga rekomendasyon alang sa Board of Trustees (BOT) nga maoy mupili sa mga proyekto nga pondohan.

Gitinguha nga ipasiugda sa mga proyekto ang kalambigitan sa climate-biodiversity-gender, ug nga mouyon ang ilang mga planong kalihokan ug outputs sa target outcomes ug mga prayoridad sa Programa. I-evaluate ang mga  proposals sa pamaagi nga naglantaw sa kinatibuk-an sa proyekto, pinasikad sa mosunod: (a) kinatibuk-ang sumbanan sa kalidad, posibilidad nga makalampus, ug pag-uyon sa Logic Model sa Programa (tan-awa ang Figure 1); (b) sumbanan nga partikular sa NbS; ug (c) ubang pang sumbanan nga mosuporta sa NbS.

Kinahanglang makab-ot sa mga proposal ang kinatibuk-ang sumbanan ug mapakita nga ang proyekto isa ka NbS. Samtang dili kinahanglan nga ang sumbanan musuporta sa NbS, posible gihapon niini mapalig-on ang proposal.

Kinahanglan makab-ot sa proposal ang mosunod nga kinatibuk-ang sumbanan o general criteria:

1. Teknikal nga kalidad ug posibilidad nga makalampos;
2. Pinansyal nga kalig-on ug posibilidad nga makalahutay;
3. Kalidad sa sosyal o katilingbanong aspeto;
4. Kapasidad sa organisasyon nga magpatuman og proyekto;
5. Klarong mga resulta nga adunay taas nga posibilidad nga makab-ot sulod sa gipaila nga budget ug panahon; ug
6. Pagkauyon sa mga gidahom nga resulta (mga output ug outcome) sa Logic Model sa Programa (tan-awa ang Figure 1).

Kinahanglan mapakita sa proposal nga usa ka nature-based solution ang proyekto pinaagi sa pagtubag sa mosunod:

1. Mitubag ba ang proyekto sa mga prayoridad nga isyu nga gipaila sa VRA ug GBA Plus?
2. Gitubag ba sa proyekto ang mga panginahanglan kabahin sa pagpahiangay sa kabag-ohan sa klima (climate change adaptation)?
3. Naglakip ba kini sa mga kalihokan nga nagapahiuli, nagadumala, ug/o nagapanalipod sa mga ekosistema ug mga bahandi niini?
4. Nagatumong ba kini sa pagsulbad sa isa ka katilingbanong hagit, labaw pa sa simpleng conservation sa kinaiyahan?
5. Nagahatag ba kini og daghan ug nagkalain-laing mga benepisyo gikan biodiversity?
6. Nagapadasig ba ang disinyo ug implementasyon sa pagkapatas sa kinatawhan (gender equality)?

Mahimong mapakusgan ang proposal pinaagi sa pagtubag sa mga mosunod nga pangutana, nga nagapasiugda og suporta sa NbS. Dili kini kinahanglan, apan opsyonal lang:

1. Nagasuporta ba ang proyekto sa pagpalambo sa gender-responsive nga negosyo sa komunidad ug malahutayong panginabuhian, subay sa pagprotekta sa biodiversity?
2. Nakatabang ba ang proyekto sa pagpalig-on sa mga organisasyon ug pagpadasig sa partnership nga kauban ang nagkalain-laing sektor?
3. Nakatabang ba kini sa pagpakusog sa komunidad ug pagpatuman og gender empowerment sa lugar?
4. Nagasuporta ba kini sa pag-ambit og kahibalo gikan sa nagkalahi-lahi nga  mga kaalam (transdisciplinary knowledge sharing), estratehikong komunikasyon, ug/o mga pamaagi sa pagtuon ug mga proseso alang sa pagpatukod og kapasidad sa NbS padulong sa kabag-ohan?
5. Nagatubag ba ang proyekto sa ubang pang mga sumbanan sa NbS criteria sulod sa IUCN Global Standard for NbS?

Ang mga mapili nga makadawat og grant kay ipahibalo sa Foundation sa publiko og sa  makadawat (grantee). Pagkaaprobar sa proposal, mupirma ang Foundation ug ang grantee og legally-binding nga Special Fund Agreement.

VIII. Timeline

Ang mosunod ang timeline para niining round sa proposals alang sa site-based grants:

Proposal Submission and Evaluation Timeline

Activity	Indicative Schedule
Request for Proposals (Issuance)	March 11, 2025
Project Development Workshop	March 11–12, 2025
Deadline for Technical Questions	March 21, 2025
Deadline of Submission of Proposals	April 11, 2025
Proposal Evaluation	April to May 2025
BOT Deliberation	June 2025
Announcement of Results	June–July 2025
Project Implementation	July 2025 onwards

Usa ka Project Development Workshop ang ipahigayon aron makahatag og ubang pang impormasyon kabahin sa Programa, sakop sa site-based grants, ug mga klase sa proyekto nga mahimong suportahan. Maghatag pud og teknikal nga tabang ang workshop kabahin sa proseso sa pag-aplay sa grant aron mapalig-on ug mapakusog ang mga proposal. Ginaimbitahan ang tanang eligible proponents para sa mga proyekto sa Negros Oriental. Kung gikinahanglan, posible nga makapahigayon og dugang nga sesyon kabahin sa pagpalambo sa proposal ug sa proseso sa pagpasa.

Mahimo ikontak ang Foundation gamit ang email (pcp4nbs@forestfoundation.ph) kung nanginahanglan og tabang sa pagpalambo sa proposal. Para sa mga pangutanang teknikal, o mga pangutana kabahin sa Evaluation sa Proposal ug Pag-apruba base sa Section VII, mahimo nga ikontak ang Foundation hangtod 5:00 pm (Philippine Time) sa Marso 21, 2025.

Kinahanglan mapasa ang tanang proposal pinaagi sa Forest Foundation Grant Portal bag-o o sa 5:00 pm (Philippine Time) sa Abril 11, 2025. Ang mga proposal nga madawat pagkahuman sa deadline posible gihapon ma-evaluate, apan nakadepende kini kung aduna pay pondo, ug/o posible pud nga maapil kini sa mga mosunod nga Request for Proposals.

IX. Philippines-Canada Partnership on Nature-based Solutions (NbS) for Climate Adaptation (PCP4NbS)